Austria to nie tylko Alpy i Mozart! Jednym z jej największych bogactw naturalnych, poza solą, jest woda. Od tysiącleci rzeki były wykorzystywane do transportu ludzi i towarów, ponieważ spław był szybszy i łatwiejszy niż przeprawianie się przez górskie szczyty i przełęcze. Najbardziej znanym symbolem tego kraju jest modry Dunaj, ale to tylko kropla w morzu wspaniałych strumieni, potoków, rzek i jezior, które można podziwiać w każdym landzie. Chcesz poznać tajemnicę znikającego jeziora? Dowiedzieć się, jakie święta związane z wodą obchodzi się w Austrii? Piękne 12 najpiękniejszych miejscówek, w których woda tworzy niezwykłe krajobrazy: rzeki, wodospady i alpejskie jeziora tworzące niepowtarzalną scenerię wielu ciekawych imprez.
Kraj nad rzeką
W austriackim hymnie woda zajmuje zaszczytne miejsce. Już pierwszym wersie jest wymieniana zaraz po górach: „Land der Berge, Land am Strome” (”Kraj gór, kraj nad rzeką”) jako jedna z dominant tamtejszego krajobrazu. Szum rzeki i potoków to nieodłączny towarzysz pieszych wycieczek w Alpach, dolinie Dunaju i wielu innych regionach Austrii. Jasnozielona Inn ma wartki nurt. Połyskuje w słońcu komponując się z nasyconym soczystą zielenią otoczeniem, a gdy niebo zasłonią chmury, ciemnieje, jakby ostrzegała: “Uważaj, z naturą nie ma żartów!”. I słusznie. W ciągu ostatnich 15 lat każdy land dotknęły podtopienia i powodzie.
Woda to jednak jeden ze skarbów naturalnych. Była ona jednym z motorów napędowych rozwoju tego kraju. Przykładowo Dunaj łączy Austrię z Morzem Czarnym oraz z Morzem Północnym przez Kanał Ren-Men-Dunaj. Rzeka Inn mająca swe źródło w Tyrolu przepływa też przez Szwajcarię i Niemcy, a Mura wije się także przez Słowenię, Chorwację i Węgry. Nic zatem dziwnego, że od wieków wykorzystywano je jako ważne szlaki handlowe.
Kraj jezior
Również niektóre jeziora w Austrii miał duże znaczenie dla transportu. Traunsee jest otoczone stromymi skałami, więc wytyczenie dróg lądowych było trudne. Najprostszym sposobem transportu soli z Hallstatt był zatem transport wodny. Po jeziorze do dziś pływa najstarszy czynny statek parowy “Gisela” z 1871 roku. Nawet rodzina cesarska ruszała w podróż do Bad Ischl z Gmunden białą flotą, aby dopiero w Ebensee przesiąść się do karety. W lipcu i sierpniu każdy może poczuć się jak Kaiser wsiadając na pokład i odbywając przejażdżkę po tym pięknym jeziorze.
Szczególnie malowniczo położone są zbiorniki wodne w Tyrolu i Salzkammergut (Ausseerland). Otoczone górami, wciśnięte między strzeliste skały jeziora polodowcowe tworzą niepowtarzalne naturalne dzieła sztuki. Miejscowi wiedzą, jak najlepiej wykorzystać ich atuty.
Oprócz żeglugi śródlądowej organizowane są różne imprezy tematyczne oraz instalacje związane z wodą. Do najbardziej znanych należą:
- Narzissenfest (Święto Narcyzów) w Bad Aussee – w 2025 roku od 29 maja do 1 czerwca. Ustrojone białymi narcyzami postacie można podziwiać na lądzie i wodzie.
- Zeller Seenzauber (Magia Jeziora w Zell am See) – od 15 maja do 14 października 2025 roku. Wieczorne pokazy typu światło-dźwięk-woda.
- Wiener Wasserfest (Wiedeńskie Święto Wody) – 13 czerwca 2025 roku. Odbywa się na wodnym placu zabaw w ramach 10. Austriackiego Dnia Wody Pitnej.
- Procesje na jeziorze (m. in. Hallstatt i Traunkirchen) – procesje z okazji Bożego Ciała odbywają się wodzie. Uczestnicy poruszają się łodziami. Poszczególne stacje znajdują się bezpośrednio na zbiorniku.
- Lichterfeste (Święta Świateł) – odbywają się w różnych lokalizacjach przez cały rok. W Wiedniu prawdopodobnie w lipcu mieszkańcy udekorują światełkami łodzie na Starym Dunaju. Imprezy wieńczy pokaz fajerwerków, któremu towarzyszy muzyka. Podobnych atrakcji można oczekiwać podczas eventu Jezioro w Płomieniach nad Klopeiner See, który w tym roku odbędzie się 4 lipca.
- Millstätter Lichtweg (Droga Świateł w Millstadt) – dostępna przez cały adwent aż do pierwszych dni nowego roku trasa spacerowa wokół jeziora ozdobiona pięknymi iluminacjami.
Znikające jeziora
Zagadka Lottensee i Wildmoossee, czyli jezior pojawiających się periodycznie, do dziś nie została w pełni wyjaśniona. Te tyrolskie zbiorniki pojawiają się w porze roztopów, gdy podczas odwilży z gór spływają duże masy wody. Najpierw trafiają one do systemu wód podziemnych. Gdy jest on przepełniony, woda zaczyna wypływać na powierzchnię, tworząc jeziora. Naukowcy nie są jednak w stanie przewidzieć, kiedy dokładnie nastąpi to zjawisko, ani tego, kiedy zbiorniki znikną, ponieważ stan wody czasami zwiększa się już po stopnieniu śniegu.
Obszar występowania Lottensee i Wildmoossee jest oddalony od Insbrucku o około 30 km, więc zwiedzając wiosną stolicę Tyrolu warto zajrzeć na tamtejsze łąki w poszukiwaniu tego cudu natury. Nawet jeśli akurat nie traficie na odwilż, nic straconego! Z Seefelder Seekirchl prowadzi widokowa trasa spacerowa wiodąca nieopodal Mörserer See. Szczegóły i dane GPX znajdziecie tutaj.
Jeśli będziecie w Austrii o innej porze roku, koniecznie pojedźcie nad inne polodowcowe jeziora. Te kolory nie są przekłamane, to prawdziwe cuda natury!
Kraj walczący ze zmianami klimatu
Majestatyczne lodowce, malownicze stoki i trasy biegowe, bajkowe jeziora i doliny rzek to jedna strona medalu. Druga jest bardziej mroczna i skomplikowana. Austria traci lodowce, a w poszczególnych regionach coraz częściej występuje susza. Wpływ na to zjawisko ma nie tylko zmieniający się klimat, ale także degradacja środowiska naturalnego i masowa turystyka. W 2024 roku kraj ten odwiedziły ogromne rzesze turystów, którzy zarezerwowali łącznie ponad 154 mln noclegów. W rejon wokół najwyższego szczytu kraju, Gloßglocknera, każdego roku przyjeżdża około 2,5 mln zwiedzających. Dla porównania – bawarskiego olbrzyma Zugspitze stanowiącego najwyższy punkt Niemiec rocznie odwiedza “tylko” 0,5 mln osób spragnionych górskich pejzaży. Eksperci przewidują, że ocieplenie klimatu wpłynie na coraz częstsze występowanie lawin kamieni odrywających się od szczytów skał spajanych przez wieczny lód. Wybierając wakacyjny cel podróży warto znaleźć mniej uczęszczane miejsca, aby cieszyć się ciszą i spokojem i odkrywać nieoczywiste perełki.
Ponad 60% prądu w Austrii pochodzi z elektrowni wodnych. Im mniej wody spływa z gór, tym mniej energii powstanie. W 2022 roku produkcja było o 1/3 niższa w porównaniu z rokiem poprzednim. Zmienia się też krajobraz. Masowa turystyka oraz przesunięcie pór wegetacyjnych sprawiają, że wyższe partie gór tracą swój dotychczasowy charakter. Ze względu na wyższe temperatury wiosną rośliny zaczynają rosnąć szybciej niż kiedyś i zanim krowy trafią na pastwiska, te są już zarośnięte krzewami i kosodrzewiną, które eliminują trawę. Ciepło wpływa też na wymieranie endemicznych roślin, które potrzebują chłodu do prawidłowej wegetacji. Coraz mniej jest także rolników hodujących bydło, więc coraz większe obszary pozostają zaniedbane, a koszenie łąk umożliwiające wzrost wielu alpejskich ziół przejęli ludzie.
Idealne miejsce na letnie wakacje?
Austria to jedno z najwspanialszych miejsc na letni urlop. Sprawdź, dlaczego opłaca się tam jechać!
- Pogoda – W wyższych partiach gór jest zdecydowanie chłodniej niż nad Bałtykiem czy Adriatykiem. W ciągu dnia może być to około maks. 25 stopni w zależności od regionu i wysokości. Trzeba pamiętać o tym, że pogoda jest tam kapryśna, a słoneczne niebo w ciągu kilku minut może zasnuć się chmurami zwiastującymi burzę.
- Chłodne noce – W Alpach w nocy temperatura może spaść nawet do 13-15 stopni. Dzięki temu możesz odetchnąć po gorącym dniu.
- Częste opady – Nawet w pełni sezonu zdarzają się deszczowe dni. Przydaje się wtedy cieplejsza kurtka (robi się chłodno), parasol, płaszcz przeciwdeszczowy, wodoodporne buty trekkingowe (niepotrzebne skreślić). J.w. – bądź zawsze gotowy na nadejście burzy. Najlepiej monitorować zagrożenia na żywo w aplikacjach np. Centralnego Instytutu Meteorologii i Geodynamiki lub Meteoalarm
- Piękne widoki w cenie niższej niż w Szwajcarii ???? Ceny noclegów i żywności w Austrii są wprawdzie nieco wyższe niż w Niemczech, ale nieporównywalnie niższe niż w szwajcarskiej partii Alp. Wiele regionów oferuje specjalne sezonowe karty dające zniżki (przy krótszym pobycie) lub możliwość bezpłatnego korzystania z lokalnego transportu publicznego, infrastruktury (np. wyciągów i kolejek górskich), wejść do muzeów itd. Możesz otrzymać ją od swojego gospodarza/hotelu, jeśli zarezerwujesz określoną liczbę noclegów. Tutaj przykład atrakcji objętych Kartą Gościa w Stubaital w Tyrolu.
- Różnorodna oferta kulturalna i rozrywkowa – Zarówno zimą, jak i latem w austriackich górach wiele się dzieje. Każdy region ma swoje tradycyjne święta, festyny i lokalne imprezy, w których może uczestniczyć każdy. Poza tym instytucje ds. turystyki organizują wędrówki np. na wschód słońca widziany z najwyższego szczytu w okolicy, nocne wędrówki szlakami górskimi, atrakcje dla dzieci (puszczanie baniek z widokiem na lodowiec, tor kuleczkowy wzdłuż trasy pieszej wiodącej ze szczytu do doliny), wieczorki muzyczne i inne wydarzenia. Każdy gość, niezależnie od wieku, pochodzenia i preferencji może znaleźć tam coś dla siebie.
Źródła
E. M. Posch, Alles was Sie über Österreich wissen müssen, Ueberreuter, Wiedeń 2008
F. Dzugan, Ch. Haipymayr, K. Zwins, Warum das Wasser knapp wird, “Profil”, 03.03.2023
https://www.traunseeschifffahrt.at/
https://www.im-salzkammergut.at/
https://traunsee-almtal.salzkammergut.at/
https://www.seefeld.com/de/touren/rundwanderung-um-den-brunschkopf.html
https://www.br.de/br-fernsehen/sendungen/unter-unserem-himmel/zugspitze-150.html
